Uyku sırasında solunumun tekrarlayan ve geçici olarak durması durumunu tanımlayan tıbbi duruma uyku apnesi denir. Bu durum, solunum yolundaki hava akışının tamamen durması veya azalması sonucunda oksijen seviyelerinde düşüş ve uyku düzeninin bozulmasıyla kendini gösterir. Üç ana tipe ayrılır bunlar; obstrüktif, santral ve karmaşık olarak bilinir. Obstrüktif en yaygın olanıdır ve genellikle üst solunum yolunda bir tıkanma veya daralma nedeniyle oluşur.
Dil ve yumuşak dokular gibi yapılar, uyku sırasında gevşeyerek hava yolunu engeller ve solunumu zorlaştırır. Santral ise beyindeki solunum kontrol merkezinin uyku sırasında solunumu düzenleyememesi nedeniyle oluşur. Beyin, solunum kaslarının çalışmasını geçici olarak durdurur. Karmaşık ise obstrüktif ve santralin birleşimidir ve her ikisi de uyku sırasında görülür.
Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?
Bu durum genellikle horlama, hırıltı ve uyku kalitesinde bozulmaya neden olabilir. Belirtileri şunlardır: En yaygın belirtisi horlamadır. Bu duruma sahip olan kişiler, uyku sırasında düzenli ve yüksek bir şekilde horlarlar. Uyku apnesi olan kişilerin nefes alıp vermesi, uyku sırasında bir süreliğine durabilir. Bu nefes kesilmeleri, dakikada 10 kez veya daha fazla tekrarlayabilir.
Bu durum uyku sırasında sık sık uyanmalara ve dolayısıyla uyku kalitesinin düşmesine yol açabilir. Bu uyandırmalar, kişinin farkında olmadan gerçekleşebilir. Kişiler, sabahları genellikle baş ağrısı ve yorgunluk hissedebilirler.Bu durum gece boyunca uyku kalitesinin düşmesine ve sık sık uyanmalara neden olduğu için gündüzleri uyku hali ve halsizlik görülebilir. Uyku sırasında yeterince dinlenememeye bağlı olarak konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık ve dikkat eksikliği gibi sorunlara yol açabilir.
Kişilerde, uyku kalitesinin bozulması ve yorgun hissetme eğilimi, depresyon, sinirlilik ve huzursuzluğa neden olabilir. Kişiler, uykuları sırasında terleme ve huzursuzluk yaşayabilirler. Bu rahatsızlık, ciddi bir uyku bozukluğu olup uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir. Eğer belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurarak teşhis ve uygun tedavi yöntemleri hakkında bilgi almanız önemlidir.
Sebep Olan Faktörler Nelerdir?
Sebep alan faktörler arasında şunlar yer almaktadır;
Fizyolojik Faktörler:
Aşırı kilo veya obezite: Fazla yağ dokusu üst solunum yolunu daraltabilir ve tıkanıklığa neden olabilir.
Genetik yatkınlık: Ailede uyku apnesi öyküsü olan bireylerde risk artar.
Yaş: Orta yaş ve üzerindeki kişilerde daha yaygın görülür.
Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır.
Boyut: Büyük boyuttaki boyun, hava yolunu daraltabilir ve bu duruma katkıda bulunabilir.
Yaşam Tarzı ve Davranışsal Faktörler:
Alkol, kasların gevşemesine ve solunum yollarının tıkanmasına neden olabilir.
Sigara içmek, solunum yollarının iltihaplanmasına ve daralmasına yol açabilir.
Uyku sırasında kasları rahatlatan bazı ilaçlar, bu durumu tetikleyebilir.
Sırt üstü yatmak, hava yolunu tıkayarak bu duruma yol açabilir.
Düzensiz uyku saatleri ve yetersiz uyku, riski artırabilir.
Tıbbi Durumlar:
Aşırı kilolu veya obez kişilerde bu durum daha yaygındır.
Diyabetle ilişkili hormonal değişiklikler, durumun oluşumunu etkileyebilir.
Uyku apnesi ve yüksek tansiyon birbirini olumsuz etkileyebilir.
Bu durum kalp hastalıklarını tetikleyebilir veya mevcut durumu kötüleştirebilir.
Tiroid bezinin düzgün çalışmaması bu duruma katkıda bulunabilir.
Durumu yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız, bir uyku uzmanına danışarak doğru tanı ve tedaviyi almak önemlidir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi edilmediğinde, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir, bu nedenle uygun şekilde tedavi edilmesi önemlidir. Tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) Tedavisi: Bu tedavi yönteminde, hastanın burun ve/veya ağzına takılan bir maske vasıtasıyla sürekli pozitif hava yolu basıncı sağlanır. Bu, solunum yolunu açık tutmaya yardımcı olur ve apne nöbetlerini önler.
BiPAP (Bilevel Positive Airway Pressure) Tedavisi: CPAP’ye benzer şekilde, burun ve/veya ağız maskesi kullanılarak hava yolu basıncı sağlanır. Ancak BiPAP, solunum sırasında farklı basınç seviyeleri sunarak hasta için daha rahat bir deneyim sağlayabilir.
Adaptif Servoventilasyon (ASV): Solunum desenini analiz ederek solunum yollarını düzenlemeye yardımcı olur.
Oral Cihazlar: Hafif veya orta düzeyde uyku apnesi olan bazı hastalara, alt çene ve dil pozisyonunu değiştirerek hava yolunu açık tutmaya yardımcı olan özel oral cihazlar (ağızlık veya atel) reçete edilebilir.
Cerrahi Müdahaleler: Uygun durumlarda, cerrahi seçenekler düşünülebilir. Uvulopalatofaringoplasti (UPPP), genioplasti ve diğer çeşitli prosedürler, belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.
Şiddetini azaltmaya yardımcı olacak yaşam tarzı değişiklikleri arasında kilo verme (uygun kilolu olma), alkol ve sigara kullanımını azaltma, uyku pozisyonunu düzenleme gibi faktörler bulunmaktadır. Teşhis veya tedavi için bir uyku uzmanı veya kulak burun boğaz doktoruyla görüşmek önemlidir. Kendi kendine teşhis veya tedavi, uygun sonuçlara ulaşmayı zorlaştırabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Sohbete Başla